هویت. 8: روایت‌هایی از وحدت‌گرایی

 


⭕️خلاصه‌کتاب: هویت( فرانسیس فوکویاما)

⭕️هشت( فصل ۱۳): روایت‌هایی از وحدت‌گرایی

 

 

 

نظریه‌پردازی در باب هویت ملی دشوار است. چرا که ملت‌های موجود، اغلب محصول مبارزات خشونت‌آمیز و اجباری در طول تاریخ هستند.

 

هویت ملی توسط چهار مسیر اصلی ایجاد شده است:

 

۱- جابجایی جمعیت: یعنی با بیرون‌راندن یا کشتن افراد یک قلمرو خاص. مثل پاکسازی قومی جنگ‌های بالکان (۱۹۹۰) یا در گذشته‌ای دورتر، کشتن بومیان در استرالیا، نیوزلند، شیلی و آمریکا.

 

۲- جابجایی مرزها، متناسب با زبان یا فرهنگ ساکنانش، مثل جدایی در ایتالیا و آلمان (۱۸۶۰)، جدایی ایرلند و بریتانیا (۱۹۱۹) یا جدایی اوکراین از شوروی (۱۹۹۱).

 

۳- جابجایی اقلیت‌ها به درون یک فرهنگ قومی و زبانیِ دیگر مثلاً:

 

- جذب ملت چند‌زبانیِ فرانسه به درون یک گویش معیار بنام زبان فرانسه‌ی پاریسی(۲۰۰ سال پیش)

- آموختن زبان اسپانیایی و انگلیسی توسط مهاجرین به آرژانتین یا آمریکا

- جذب فرهنگی و بیولوژیکیِ بلند‌مدتِ سه‌هزارساله‌ی اقوام چینی به درون قوم «هان» که باعث شده این قوم، ۹۰٪ جمعیت چین را تشکیل دهد.

 

۴- تعریف جدید از هویت ملی متناسب با واقعیت‌های جدید: کاری که «گاندی» در هند کرد یا بنیانگذاران اندونزی و تانزانیا با ایجاد یک زبان ملی جدید، جوامع بشدت‌متنوع خود را متحد کردند.

 

چالش امروز لیبرال‌دموکراسی‌ها در مواجهه با مهاجرت و تنوع رو‌به‌رشد، ترکیب مسیر سوم و چهارم است تا با تعریفی جدید و فراگیر از هویت ملی، بتوانند تازه‌واردها را جذب آن هویت ملیِ جدید کنند.

 

ولی این کار در عمل با چالش‌های متعددی روبرو شده است:

 

مثلاً اتحادیه‌ی اروپا با هدف تعریف یک« هویت اروپایی» برای کشورهای عضو بوجود آمد. در واقع از این روش به عنوان یک پادزهر برای قوم‌گرایی خشونت‌طلبِ نیمه‌ی اول قرن ۲۰ استفاده کردند. امید مؤسسان اتحادیه‌ی اروپا به این بود که وابستگی متقابل اقتصادی، احتمال جنگ را کمتر خواهد کرد و همکاری سیاسی به دنبال آن خواهد آمد. اشکال کار آنجاست که اتحادیه‌ی اروپا نتوانسته «قوانین تابعیت شهروندی واحد»ی برای کل اروپا وضع کند و باعث بروز نابسامانی‌ها و برخوردهای سلیقه‌ای زیادی در مساله‌ی مهاجران و پناهندگان توسط کشورهای مختلف اروپایی شده‌ است.

 

از طرفی، خشونت‌طلبی مهاجران مسلمان، مساله‌ی شهروندی را باز هم پیچیده‌تر کرد. چون باورها و عادات فرهنگی مسلمانان، اصطکاک زیادی با فرهنگ اروپایی داشت که خوکردن به فرهنگ جامعه‌ی میزبان که پناهشان داده بود را دشوار می‌کرد.

 

از این گذشته، بریتانیا نیز هرگز به طور کامل هویت اروپایی را نپذیرفت و این بدبینی به اتحادیه‌ی اروپا، در نهایت منجر به خروج از آن شد. جالب است که برخلاف پیش‌بینی‌ها، برگزیت(۲۰۱۶) پیامدهای اقتصادی فاجعه‌باری به همراه نداشت. مساله‌ی اصلی برای بسیاری از رأی‌دهندگان به خروج، تنها هویت بود، نه اقتصاد.

 

از آنطرف، بحران مالی منطقه‌ی یورو که حاصل امتناع کشورهایی مثل یونان از بازپرداخت بدهی‌های خود بود، به واکنش‌های تندی مثل تحمیل ریاضت اقتصادی از طرف آلمان علیه یونان انجامید و شکاف عمیقی را میان اعضای شمال و جنوب منطقه‌ی یورو بوجود آورد.

 

امروز در اروپا، هویت ملی، سردرگم است. طرفداران اتحادیه‌ی اروپا موفق به ایجاد حسی قدرتمند از هویت «پان‌اروپایی» نشده‌اند که جایگزین هویت کشورهای عضو شود. مخالفان کوته‌فکر اتحادیه‌ی اروپا توانسته‌اند آن نظم سیاسی آزادمنشانه را تضعیف کنند. ولی در مقایسه با اروپا، آمریکا هویت ملی مناسب‌تری برای جذب تازه‌واردان مهیا ساخته است.

 

...............................................................................................

دسترسی سریع به تمام فصول خلاصه کتاب «هویت»:

◾️یک- پیش‌گفتار

◾️دو- کرامت (خلاصه‌ی فصل‌های ۱-۲-۳-۴-۵(

◾️سه- ملی‌گرایی و مذهب (خلاصه‌ی فصل‌های ۶-۷

◾️چهار- آدرس اشتباه (خلاصه‌ی فصل‌ ۸(

◾️پنج- انسان نامرئی (خلاصه‌ی فصل ۹- ۱۰(

◾️شش- از هویت تا هویت‌ها (خلاصه‌ی فصل ۱۱(

◾️هفت- ما مردم (خلاصه‌ی فصل ۱۲(

◾️هشت- روایت‌هایی از وحدت‌گرایی ( خلاصه‌ی فصل ۱۳(

◾️نه- چه باید کرد؟ (خلاصه‌ی فصل ۱۴

 

نظرات