انسان خداگونه در شش صفحه (شش)

خلاصه کتاب: انسان خداگونه

نویسنده: یووال‌نوح هراری

یک - دو - سه - چهار - پنج - شش

شش

دین جدیدی به نام داده‌باوری(Dataism) در حال ظهور است که نه احترامی برای خدایان قائل است و نه برای انسان‌ها.

داده‌باوری به ما می‌گوید که در قرن ۲۱، نباید به احساسات و ندای درونی‌تان گوش‌ فرا‌دهید. بلکه باید به الگوریتم‌های هوش‌مصنوعی مثل «گوگل» گوش بسپارید!

با مرور تاریخ هم به این نتیجه می‌رسیم که اگر خدایان توانستند مالک زمین شوند و انسان را به خدمت بگیرند، چرا الگوریتم‌ها نتوانند.

معتقدان به «داده‌باوری»، انسان را الگوریتمی منسوخ در نظام زیست‌شیمیاییِ بدن می‌دانند و بنظر آنها تجربه‌های بشری، ارزش ذاتی نداشته و هیچ برتری خاصی به تجربه‌های گرگ و فیل ندارند. 

تجربه‌های انسانی ذاتا بی‌معنا هستند مگر اینکه در اینترنت به اشتراک گذاشته شوند تا در جریان عظیم اطلاعات، الگوریتم‌هایی الکترونیکی مثل اینترنت چیزها(Internet of things)، معنای آن‌ها را بیابند.

می‌گویند هوش (intelligence) ، مستقل از شعور و آگاهی (consciousness) است و برای انجام دقیق کارها، وجود هوش ضروری است ولی داشتن شعور و آگاهی، اختیاری. وقتی یک اتومبیل خودران هوشمند، حمل و نقل را بسیار ایمن‌تر و ارزان‌تر می‌کند، اهمیتی ندارد که مثل انسان، شعور درک موسیقی را دارد یا نه. 

خطر این الگوریتم‌های الکترونیکی «باهوش» آنست که انسان‌ها را از بازار کار بیرون می‌رانند و ثروت در دست گروه کوچکی از مالکان این الگوریتم‌ها متمرکز می‌شود و نابرابری اجتماعی بی‌سابقه‌ای به وجود می‌آید.

تراژدی بزرگتر اینجاست که اگرچه «داده‌باوری» ارزشی برای تک‌تک انسان‌ها قائل نیست و آنها را چیزی جز یک الگوریتم و مُشتی اطلاعات نمی‌داند ولی انسان‌ها به علت محدودیت‌های مغزشان برای پردازش اطلاعات و عاجز‌ماندن از تصمیم‌گیری صحیح در دنیایی که هر روز پیچیده‌تر شده و اداره آن سخت‌تر می‌شود، چاره‌ای به جز ایمان‌آوردن به نظامی که انسان را بهتر از خودش می‌شناسد ندارند.

بناچار انسانها، داوطلبانه همه جزئیات اعمال و احساساتشان را در اینترنت به اشتراک می‌گذارند و بدین‌ترتیب «اینترنت چیزها» با پردازش این حجم عظیم اطلاعات، صاحب چنان قدرت مطلقی می‌شود که ارتباط داشتن با آن، منشاء هرگونه معنا خواهد شد.

داده‌باوری، انسان را به داده (Data)تقلیل می‌دهد و سرانجام او را در سیلاب اطلاعات، نیست و نابود خواهد کرد و کسی نمی‌داند که این آینده را چگونه باید دگرگون کرد.

 

پایان